دکتر مقصودی

عنوان فرعی اما مهم در درس «اقتصاد ایران» باعث علاقه‌مندی‌ام به این درس شد: سیاست‌گذاری و چالش‌های اقتصادی. بلافاصله ذهنم به‌سوی «حکمرانی»، «سیاست‌گذاری»، و ازهمه‌ مهمتر نسبت «نظریه و سیاست» رفت.

موضع اخیر کشورهای عرب در برابر تهاجم رژیم صهیونسیتی به قطر این گونه وانمود می‌کند که انگار جهان اسلام می‌خواهد بیدار شود و اقدامی عملی دربرابر تجاوز آشکار و پنهان غرب انجام دهد.

استدلال نخست در بحث کالایی‌سازی دانش، قاعده مشهور عدالت است. وقتی موضوع بحث از طریق قاعده عدالت خوب منقح شود، مشخص می‌شود که کالایی‌سازی دانش، موجب تبعیض آموزشی و تبعیض بین نسلی می‌شود و ثروت را تبدیل به قدرت در نسل بعدی می‌کند.

یک متفکر اقتصاد اسلامی باید فضای اقتصاد را معماری کند و فرآیندی حکم دهد و تنها باید و نباید نگوید. از این رو درعین‌حال ‌که بایدها و نبایدهای فقهی، دینی و فلسفی در ذهن متفکر وجود دارد اما وقتی با مسئله مواجه می‌شود، مبتنی‌بر یک فرضی راهکار عملی ارائه می‌دهد که خود این فرض تغییر یافته یک فرض غربی است.

سال‌هاست، مهمترین راه تأمین آب در کشور، ساختن سد بوده است. لکن تحقیقات  نشان می‌دهد عملیات سدسازی از جمله پروژه‌هایی است که همواره با تخریب زیان‌بار و گسترده و تهدید محیط‌ زیست توأم بوده است.

هر نظامی را که ملاحظه می‌کنیم در این امر مشترک هستند که اجزای موجود در آن نظام به صورت خاصی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند؛ به طوری که از این طریق بتوانند هدف سیستم را نتیجه دهند.

در مباحث اقتصاد اسلامی، علاوه‌ براینکه کاملاً باید مسلط بر ادبیات غرب باشیم و همچنین باید مسلط بر ادبیات خودمان باشیم، چند مؤلفه دیگر را نیز لازم داریم. چرا که تحقیق در حوزه اقتصاد اسلامی خیلی مشکل‌تر از اقتصاد متعارف در غرب است.

وقتی از کالایی‌سازی صحبت می‌شود ما با یک پدیده مدرنی روبه‌رو هستیم که به سمت کالایی کردن همه ارزش‌های ذاتی در حال پیشروی است. ارزش‌هایی که قبلا به چشم کالا به آن‌ها نگاه نمی‌شده است. ارزش‌های ذاتی از جمله شعر گفتن و برخی افتخارات شخصی و خانوادگی وامثال آن که در این دنیا به سمت کالایی‌تر شدن آمدند

فروشگاههای زنجیره ای دارند اقتصاد خرد و کلان کشور را در خود می بلعند! بیشتر آن‌ها متعلق به کشورهای خارجی هستند و موجب ایجاد اختلال در اقتصاد بومی محلات و بیکار شدن تعداد زیادی از خانوارهای مشغول در سوپرمارکت‌ها، خواربارفروشی‌ها و... شده اند.

اگر ناکارآمدی دولت در بازاری اثبات شود و بخواهیم آن را به مردم واگذار کنیم، مساله این خواهد بود که به چه کسی واگذار کنیم؟ این بخش خصوصی کیست؟ از کجا آمده است؟ چه منافعی را دنبال می‌کند؟