خصوصی سازی

اگر ناکارآمدی دولت در بازاری اثبات شود و بخواهیم آن را به مردم واگذار کنیم، مساله این خواهد بود که به چه کسی واگذار کنیم؟ این بخش خصوصی کیست؟ از کجا آمده است؟ چه منافعی را دنبال می‌کند؟ معیار ما برای این واگذاری چیست؟ما به راحتی نمی‌توانیم نسخه‌ای کلی بپیچیم و بگوییم الا و لابد باید از دست دولت بگیریم و به بخش خصوصی واگذار کنیم.

نزدیک به چند سال و حتی یک دهه است که انگاره خصوصی‌سازی در فضای تدریس دانشگاه‌های ما به یک ایدئولوژی تبدیل شده است. در این خصوص بزرگ‌ترین سم برای مفاهیم اقتصادی و سیاست‌های اقتصادی تبدیل شدن نهاده‌های اقتصادی به ایدئولوژی است.

نزدیک به چند سال و حتی یک دهه است که انگاره خصوصی‌سازی در فضای تدریس دانشگاه‌های ما به یک ایدئولوژی تبدیل شده است.

این نوع از واگذاری‌ها بر ضد اصل مردمی‌سازی اقتصادی به‌عنوان یکی از اصول اقتصاد مقاومتی است زیرا هم عواید ناشی از شرکت‌ها را از حالت عمومی به‌ خصوصی تبدیل می‌کند و هم مالکیت را.

یکی از گزاره‌های رایج در فضای اقتصادی کشور که بعضاً به عنوان تنها نسخه مؤثر برای اقتصاد ایران تجویز می‌شود، گزاره دولت حداقلی و ضرورت کوچک‌سازی دولت برای اصلاح نظام حکمرانی کشور است. این گزاره البته نه با داده‌های آماری اقتصاد کشورهای جهان و نه با تجربه سیاست‌های پیاده شده در کشورهای مختلف همخوانی ندارد.

در بخش قبلی اشاره کردم که ادامه روند فعلی ما را به بحرانی به‌مراتب پیچیده‌تر و لاینحل‌تر از بحران کرونا خواهد رساند. راه‌حل‌های موجود نیز در بهترین حالت ما را به عقب بازمی‌گردانند. بنابراین، چاره‌ای جز جهش تولید نداریم. در این بخش سعی می‌کنم تجربه صدسالۀ اخیر در به‌کارگیری راه‌حل‌های موجود را بررسی کنم.

نئولیبرالیسم به مجموعه‌ای از سیاست‌های اقتصادی اطلاق می‌شود که با تأکید بر بازار آزاد به‌عنوان الگویی سحرآمیز برای حکمرانی، بر این باور است که اگر هر جا و در هر مقوله و موهبت و ثروتی، کار را از دست دولت خارج کنیم و به دست بازار بسپاریم، خروجی کار بهترین وضعیت خواهد شد.

فرآیند خصوصی‌سازی به چه شکل است و به چه صورت در کشور دنبال می‌شود؟