بخش دوم و پایانی

این نوع از واگذاری‌ها بر ضد اصل مردمی‌سازی اقتصادی به‌عنوان یکی از اصول اقتصاد مقاومتی است زیرا هم عواید ناشی از شرکت‌ها را از حالت عمومی به‌خصوصی تبدیل می‌کند و هم مالکیت را. علاوه‌ بر این حتی درصورت واگذاری بخش زیادی از سهام به مردم، همواره این خطر وجود دارد که این سهام توسط متمکنین خریداری شده و توسط عده خاصی تصاحب شود. این همان اتفاقی است که برای ایران خودرو( و خورورسازی بهمن ) افتاد و 25 درصد سهام آن بصرت غیرمستقیم و با خرید سهام واگذار شده در بورس توسط شرکت کروز تصاحب شد و موجب تسلط عده خاصی بر صنعت خودرو و افزایش ناکارایی گردید.

تسلط عده خاصی بر سهام واگذار شده اثرات سیاسی نیز دارد. افزایش ثروت عده‌ای خاص و افزایش توان مالی آن‌ها موجب تسلط آن‌ها بر نهادهای حاکمیتی و گلوگاه های تصمیم‌گیری کشور و تمرکز بیش از بیش توزیع قدرت سیاسی در دست آن‌ها می‌شود. این اتفاق در غرب بسیار مشهود هست. تسلط خاندان راکفلر، بیل گیتس و سایر ثروتمندان بر عرصه سیاست در ایالات متحده نمونه واضحی از اثرات سرمایه‌داران بر قدرت سیاسی است. در ایران نیز با پیاده سازی سیاست‌های لیبرالی این پدیده در حال رخ نشان‌دادن است.


علاوه‌بر همه این‌ ملاحظات، این واگذاری‌ها می‌تواند تبعات امنیتی خطرناکی داشته باشد. پالایشگاه‌ها یکی از بخش‌های درآمدزا و راهبردی در اقتصاد کشور است. یکی از راهبردهای تحریمی امریکا برای فشار بر ایران تحریم بنزین و سوخت بود که با حرکت جهادی تولید بنزین توسط پتروشیمی‌ها و سرمایه‌گذاری در ساخت پالایشگاه های جدید و توسعه توان تولیدی پالایشگاه‌های قدیمی و نوسازی آن ها ناکام ماند. اگر این واگذاری‌ها منجر به ناکارایی در دراز مدت و کاهش تولید گردد چه تبعات امنیتی خواهد داشت؟ علاوه‌براین اگر این شرکت‌ها همانند شرکت ایران خودرو در سیطره عده خاصی قرار گیرد که ارتباطلات مشکوکی با دشمنان ما دارند آیا نباید منتظر بازگشت این روزنه تحریمی بود.

به‌راستی دولت چه هدفی از این واگذاری ها دارد، تمرکز قدرت اقتصادی و سیاسی در دست عده‌ای خاص، تأمین کسری بودجه یا
 ناتوانی از اداره شرکت‌ها؟ گذر زمان همه چیز را روشن خواهد کرد.اکنون زمان تفکر در این‌باره نیست، آنچه برای مسئولان اهمیت دارد واگذاری همه چیز به بورس است. مردم باید همه چیز را به بورس بسپارند


✍️ محمد جواد معصومی نیا | پژوهشگر اقتصادی