جای تأسف است که کسی مثل آقای رائفی‌پور که فرصت مطالعه دقیق اقتصادی ندارند، صرفا به دلیل داشتن شبکه رسانه‌ای در فضای مجازی، پیشران نشر مطالبی گمراه کننده در حوزه اقتصادی میشوند، مثل مطالبی حول نظام ارزی و مدیریت ارزی کشوری چون روسیه‌ که به مخاطبین خودشان به غلط القا میکنند که در روسیه نرخ ارز به بازار!!! واگذار شده است. به همین بهانه خوب است مروری بر نظام ارزی روسیه کنیم.

رژیم ارزی روسیه شناور است ولی در ادبیات ارزی به آن dirty float میگویند چون روسیه از محل تزریق شدید ارز، نرخ را توانسته شناور کند.

▫️یعنی از محل حساب جاری مثبت مزمن و پایدار ناشی از فروش سنگین کامودیتی‌ها(نفت، گاز، فلزات، نهاده کشاورزی) و نیز حساب سرمایه مقیم خارجی نقدشونده و پرقدرتی که بانک مرکزی و دولت دارند (ذخائر و پورتفوی مخصوصا غیررسمی) توانسته با تزریق ده‌ها میلیارد دلار به بازار ارز نرخ ارز را «در محدوده مورد نظر دولت» شناور کند که این را در ایران امثال آقای رائفی‌پور‌ و هواداران اقتصادی ایشان، به اشتباه «ارزپاشی» می‌نامند و قبیح میدانند، فقط در یک قلم از این مداخلات ارزی بانک‌مرکزی روسیه حدود ۶۰ میلیارد دلار از منابع مذکور تزریق ارز داشته است.

اینکه در دوره کوتاهی نرخ ارز روسیه جهش کرد ناشی از انتظارات تورمی شدید پس از جنگ با ناتو بود که مشخص بود به دلیل حساب جاری سرشار روسیه (برخلاف ایران) به سرعت فروکش میکند، خلاصه سیستم ارزی اسماً شناور روسیه، اساسا رسما سیستم شناوری دستوری و تحت نرخ‌گذاری بانک مرکزی است.

چیزی به نام بازگشت ارز توسط صادرکننده به «نرخ دلخواه» در روسیه وجود ندارد، نرخ ارز را مداخلات و تزریق‌های سنگین بانک مرکزی تعیین کرده است چون منابع لازم برای مداخله از محل حساب جاری و حساب سرمایه خارجی مقیم را دارد مخصوصا از منابع غیررسمی.(دقیقا برخلاف ایران)

روسیه از ابزار نرخ بهره نه به قصد سیاستگذاری پولی(روی کل‌های پولی و گران‌کردن تسهیلات و ...)بلکه برای تعدیل انتظارات استفاده کرد، چون یک دهه پیش از آن برای انتقال لنگر انتظارات به نرخ بهره تلاش کرده بود، هم با تزریق سنگین ارزی در سالهای مختلف و هم با توسعه بازار اعتباری.

به همین دلیل بلافاصله بعد از فروکش کردن انتظارات، نرخ بهره را عملا و بسیار سریع به سراشیبی سقوط هدایت کرد.

اینکه روسیه ناچار به اجرای سیستم چند نرخی(نرخ ارز دولتی و ترجیحی و بازار سیاه) نشده، به دلیل پایداری مزمن حساب جاری(صادرات عظیم نفت و گاز) و قدرت حساب سرمایه مقیم نقدشونده در اختیار دولت و بانک مرکزی این کشور است(دقیقا برخلاف ایران) وگرنه گریزی از نظام چند نرخی نداشت.


✍️ دکتر طاهر رحیمی