اقتصاد به‌طور کلی سه بخش دارد که شامل بخش‌های تخصیص و تنظیم و توازن است.

تخصیص در قول شهید‌صدر (ره) به تخصیص منابع، مالی، انسانی و فرصت‌ها و … است. تنظیم هم همان چارچوب‌های حقوقی است. سومین بخش هم توازن در حوزه عملیات است. ...

اگر فقهای ما می‌خواهند فقه را گسترش دهند نباید بیایند تقسیم‌بندی را براساس موضوع‌شناسی غربی مثل فقه پول و امثال آن انجام دهند بلکه باید تقسیم‌بندی فقه را براساس دستگاه خودمان انجام دهند و به‌جای فقه پول بگویند فقه التخصیص. همین‌طور اگر بخواهند فقه را به‌معنای اعم آن، توسعه مفهومی دهند باید گفته شود فقه التنظیم و فقه التوازن نه مثلاً فقه بانک و امثالهم.

به عبارت دیگر شان فقه باید حفظ شود. به‌عنوان نمونه بحث‌های شهید‌صدر (ره)، فقه التوازن است و می‌گویند که سازوکار ایجاد توازن در نظام اجتماعی این‌گونه است.

در رویکرد عدالت محور آنچه که اهمیت دارد توزیع است نه تولید. به عبارت دیگر توزیع اصالت دارد و تولید محور نیست. لذا امروز باید ابتدا روی فقه التخصیص منابع کار کرد و بعد به زیرشاخه‌ها پرداخت.

متفکر اقتصاد اسلامی باید گام دومی را نیز بردارد که علاوه‌بر داشتن سه مورد قبل، عنصر جدید یعنی نگاه به آینده را باید مد نظر خود قرار دهد. 


✍️ دکتر سید مهدی زریباف