در جنگ 12 روزه و حوالی آن شاهد افزایش چندانی در نرخ ارز نبودیم؛ ولی بعد از مدتی نرخ دلار شروع به افزایش کرد؛ و الان دلار حوالی 93 هزار تومان است؛ این امر بسیار تعجب اور است.

به‌نظر می‌رسد دلیل این امر استمرار سیاست‌های اشتباه ارزی است؛ در روزهای اخیر زمزمه ایجاد یک بازار توافقی جدید ارزی مطرح شده است که در آن صادرکنندگان و واردکنندگان با نرخی توافقی ارز را مبادله کنند؛ این یعنی زدن تیرخلاص به بازار رسمی ارز و قبول جهش‌های بعدی نرخ ارز.

عجیب است که چرا سیاست‌های اشتباه اقتصادی در ایران استمرار دارد و گویا هیچگاه ما از گذشته درس عبرت نمی‌گیریم و مرتب اشتباهات قبلی را تکرار می‌کنیم. این مشکل دو دلیل دارد:

اول، مشکلات شناختی ناشی از برداشت اشتباه از وضعیت اقتصاد ایران و قبول شوک‌های ارزی به عنوان پدیده‌ای طبیعی و حتی به عنوان نوعی راه‌حل اقتصادی

دوم، وجود ذی‌نفعان افزایش قیمت ارز، از دولت گرفته تا صادرکنندگان کلان و خرد که نفعشان در این است که قیمت ارز بالا رود.

به نظر می‌رسد ترکیب این دو مشکل شناختی و انگیزشی، ما را در گرداب سیاست‌های شوک ارزی گرفتار کرده است. با هر شوک ارزی ارزش پول ملی کاهش می‌یابد و تورم زبانه می‌کشد؛ در نتیجه هم تولید و سرمایه‌گذاری از صرفه می‌افتد و هم سفره مردم کوچک و کوچکتر می‌شود.


✍️ دکتر محمدجواد توکلی